“Tôi không quên được ngày đó 80 năm trước khi bước ra trại giam”
Tháng 11 năm 1933, một gia đình ngoại quốc sống tại Thượng Hải, Trung Quốc đã chụp một bức ảnh quý giá. Người cha trong ảnh là người Anh, người mẹ là người Mỹ, lần lượt đến Thượng Hải vào năm 1924 và 1930, sau đó làm giáo viên tại một ngôi trường. Đứa bé được mẹ ôm ấp dịu dàng là Betty Barr, vừa chào đời vào mùa xuân năm đó tại thành phố phương Đông này.
Bà Betty Barr
Gia đình đa quốc gia bình thường này đã trải qua những khổ nạn khó tưởng trong cuộc chiến tranh xâm lược Trung Quốc của quân Nhật.
Ngày 8 tháng 12 năm 1941, tin tức về vụ Trân Châu Cảng lan tới Thượng Hải. Betty Barr lúc đó 8 tuổi như thường lệ đến trường thì được giáo viên vội vã báo cho biết: "Sắp có chiến tranh rồi! Về nhà ngay!" Quân Nhật đã chiếm đóng Khu tô giới Thượng Hải chỉ trong một ngày.
Ngày 10 tháng 4 năm 1943, Betty Barr cùng cha mẹ và anh trai bị giải đến trại giam Long Hoa, đây trở thành ký ức đen tối nhất trong cuộc đời cô. Sự hiểm ác của trại giam không chỉ dừng lại ở thiếu thốn thức ăn quần áo. Mẹ của Betty Barr có một cuốn sổ tay ghi lại "nội quy trại giam" lúc bấy giờ: Cấm đi lại giữa các phòng, một ngày cung cấp hai bữa, tất cả sách cá nhân bị tịch thu, không được liên lạc thư từ, cả công cụ đều bị tịch thu... Ngay cả khi tuân thủ "nội quy", vẫn có nguy cơ gặp phải rủi ro bất ngờ. Trong nhật ký của mẹ Betty Barr, ghi chép rõ ràng tên từng người hàng xóm lần lượt qua đời.
Tháng 4 năm 1945, hy vọng cuối cùng xuất hiện. Khi máy bay quân Đồng minh bay thành hình chữ V lượn qua trên trại giam, các tù nhân đã nhìn thấy ánh sáng của tự do. Ngày 15 tháng 8, tin Nhật Bản đầu hàng được truyền đi, nhật ký ngày hôm đó của mẹ Betty Barr ghi rõ: "Buổi trưa, phía Thụy Sĩ đã tiếp quản trại giam. Cuộc chiến cuối cùng đã kết thúc." Gia đình Betty Barr giành lại tự do, cô liên tục đi ra đi vào cổng trại giam - "chỉ để chứng minh chúng tôi thực sự có thể tự do ra vào." Câu chuyện của Betty Barr là hình ảnh thu nhỏ số phận của hàng nghìn tù nhân tại trại giam Thượng Hải trong Thế chiến thứ hai, hơn thế nữa là bằng chứng sắt đá cho tội ác của chủ nghĩa quân phiệt Nhật Bản.
"Năm nay là kỷ niệm 80 năm kháng chiến chống Nhật, tôi không quên được ngày đó 80 năm trước khi bước ra trại giam." Betty Barr xúc động nói: "Quãng thời gian đó khiến tôi thấu hiểu sâu sắc giá trị quý báu của hòa bình, tự do và giao lưu văn hóa. Thế giới ngày nay, hòa bình càng đặc biệt trân quý, cần được mọi người cùng nhau bảo vệ."
Nguồn: Tân Hoa xã
Phóng viên: Lưu Dĩnh, Trần Hạo Minh
Phiên dịch: Lý Linh
Thẩm định: Trần Thị Thanh Nga